Symbolen en tekens

In diverse godsdiensten zijn er symbolen en tekens. Vaak neem je ze voor kennisgeving aan en soms vraag je je af waar komen ze nu vandaan of wat betekenen ze? Zo zie ik regelmatig op een Boeddhabeeld een swastika staan. Ik heb ook een hele oude dekenkist in mijn gang staan waar ik datzelfde teken op zie. Ik vroeg me dus af: Wat zou de oorsprong zijn van dat teken? En ook andere tekens?


 De Keltische knoop is een van de bekendste motieven in Keltische kunst. Deze knoop is overal te vinden waar de Kelten zijn geweest. Hoewel er veel gidsen bestaan over Keltische symbolen, zijn vaak degenen die de knoopmotieven bespreken uit de duim gezogen, meestal omdat zulke gidsen zijn verbonden met winkels die Keltische sieraden verkopen. Dat betekent niet dat Keltische knopen niets betekenen, alleen de symboliek is door de eeuwen heen verloren gegaan of veranderd. Het continue kruisen en samenkomen van de lijnen suggereert eeuwigheid en verbondenheid en de knopen zijn mogelijk gemaakt als afweer tegen slechte geesten of als uitdrukking van liefde.


  Het Yin en Yang teken is van oorsprong chinees en wordt voor het eerst genoemd in "I Ching" (Boek der verandering). Yin en Yang staat voor tegengestelden en wordt in verschillende contexten gebruikt. bestaan niet afzonderlijk van elkaar.
Het tegengestelde kan niet uitgelegd worden als bijvoorbeeld de noord- en zuidpool, maar bijvoorbeeld als beweging en stil staan. Yin en Yang staan altijd in relatie tot elkaar en bestaan niet afzonderlijk van elkaar.

Het  symbool bestaat uit een zwart deel (Yin) en een wit deel (Yang). Beide kleuren staan in een cirkel welke de TAO voorstelt. De stippen geven aan dat Yin het begin van Yang is en omgekeerd. De I Ching, waarin dit symbool voor het eerst genoemd wordt stamt van 700 tot 1000 jaar voor Christus en is vermoedelijk een leer die ontstaan is in een poging het leven te begrijpen. Yin en Yang wordt veel gebruikt in Chinese geneeswijzen, waarin ze een definitie vormen voor energie.

  De SWASTIKA (of te wel hakenkruis) is een van de oudste religieuze symbolen die vandaag de dag nog bestaan. Het is een prehistorisch en heilig symbool dat ouder is dan alle bekende religies.Het Swastika-symbool wordt al duizenden jaren gebruikt in vrijwel alle menselijke culturen als een teken van geluk en bescherming en als een personificatie van het leven en de wisselende jaargetijden. Het woord SWASTIKA komt uit het Sanskriet: SVASTIKAH of gelukkig zijn. SVASTI is samengesteld uit SU 'goed' en ASTI 'zijn'. In India wordt het begrip geassocieerd met gelukkige dingen. Beweging is de oorzaak van al het leven en de ontwikkelingen in het leven.  Het kreeg pas een negatieve lading toen Hitler het ging gebruiken als teken van het Nationaal-Socialisme en het teken een 1/8e slag draaide. De oorspronkelijke betekenis is daardoor door iedereen vergeten. 

 Het heilige geluid. Dit is het geluid ‘Ohm’. Hindoes geloven dat het een symbool is van geestelijke volmaaktheid en dat dit geluid aan de vorming van het universum voorafging. Het wordt uitgesproken aan het begin van gebeden, zegeningen, ceremonies en lezingen uit de heilige boeken en wordt ook wel eens gebruikt tijdens meditatie. Het staat voor perfectie.

 Het Lemniscaat symbool of liggende 8 is het meest bekend uit de wiskunde, waar het staat voor oneindig.

Er bestaan verschillende verhalen over de oorsprong van dit symbool. Een bekend verhaal is dat het woord Lemniscaat in het latijn staat voor lint. Met enige fantasie is in het teken een gedraaid lint in de vorm van een 8 te herkennen. Het symbool is echter niet of nauwelijks terug te vinden in de oudheid, waardoor het symbool relatief jong lijkt. Het symbool werd pas in de 17de eeuw voor het eerst, door wiskundige John Wallis, voor oneindigheid gebruikt.

  Het Ankh symbool is ontstaan in de Egyptische mythologie en staat voor leven en onsterfelijkheid. Het symbool is erg veel gevonden in schilderingen bij graftombes en op voorwerpen.

Door de sleutelachtige vorm, wordt het symbool ook wel gezien als de sleutel die de poort van de hel kan openen. Hoe het symbool precies ontstaan is, is niet geheel duidelijk. Er is een theorie die zegt dat het teken de zon voorstelt die boven de horizon uit komt. Een ander verhaal zegt dat het de riem van de moedergodin Isis is. Ook is er een verhaal dat zegt dat het het mannelijk en vrouwelijk symbool gecombineerd is.

De lotus heeft in het hindoeïsme en het boeddhisme grote betekenis. Doordat de bloem uit zijn eigen wortelstok lijkt te ontstaan symboliseert hij goddelijke geboorte en zuiverheid. De lotus is het attribuut van de bodhisattva Samantabhadra. Ook de hindoe-god Vishnoe wordt meestal afgebeeld met een lotusbloem. Godinnen voorgesteld als goedgunstige partner van een god houden vaak een lotus vast. Godheden, boeddha's en bodhisattva's staan of zitten meestal op een lotustroon: een voetstuk in de vorm van een open lotusbloem. De lotusbloem werd ook in de Perzische oudheid gebruikt. 

Detail van de voorkant van mijn dekenkist.

Er zijn veel symbolen waar ik ook de precieze betekenis niet van wist. Daarom heb ik een en ander op een aantal websites en boeken op moeten zoeken maar er is me nu wel een hoop duidelijk geworden. Alleen nog niet waar nu mijn oude dekenkist vandaan komt, jammer genoeg. Wie weet kom ik daar ooit nog achter. 

 © KH