Goede Vrijdag

Weet iemand nog waarom het vandaag Goede Vrijdag is? Of waarom het gisteren Witte Donderdag was? Of waarom het Pasen is? Waarom we veel eten, feest vieren en (heel vreemd) paaseieren en chocolade paashazen eten? De werkelijke reden voor het Paasfeest ligt wel wat genuanceerder dan paaseieren zoeken en een paashaas verorberen en 's avonds gezellig aan een flinke maaltijd met zijn allen.

 

Op Witte Donderdag is Jezus op de Olijfberg en wordt Hij verraden door Judas Iskariot. Hierop wordt Hij gearresteerd door soldaten die in dienst waren van de hogepriester. De Joodse leiders wilden hem ter dood veroordelen, maar dat mocht alleen de Romeinse gouverneur, Pontius Pilatus, doen. Pilatus verklaarde echter in het openbaar niets te zien waarom Jezus ter dood zou moeten worden veroordeeld. De aanklagers bleven echter aandringen. Ook verklaarden ze dat Jezus zich 'koning der Joden' noemde en dat dit al een veroordeling zou rechtvaardigen. Pilatus kon hier niet goed onderuit komen als hij moeilijkheden met de Romeinse keizer wilde vermijden. Hij kon nog maar een oplossing zien van dit dilemma: het was traditie dat ter gelegenheid van het joodse feest Pesach een veroordeelde misdadiger gratie kreeg en het volk mocht kiezen welke dat zou zijn. Pilatus gaf nu de keus tussen Jezus en een moordenaar, veronderstellend dat het volk niet een moordenaar zou vrijlaten. Opgehitst door de leiders koos het volk echter voor vrijlating van de moordenaar Barabbas in plaats van Jezus. Jezus werd door Pilatus veroordeeld tot de dood aan het kruis. Hij waste daarbij zijn handen 'in onschuld'. Jezus werd op vrijdag aan het kruis genageld, waar hij kort voor de joodse sabbat, op de vooravond van het Pesach, stierf. Door Jozef van Arimathea wordt Jezus begraven, in een graf dicht bij Golgotha.

 

Heel vroeg op de zondagmorgen gaan er vrouwen naar het graf om het lichaam van Jezus te verzorgen. Ze vinden Hem daar echter niet, engelen vertellen hun dat Jezus is opgestaan. "Waarom zoekt u de levende onder de doden?" Kort daarop verschijnt Hij aan Maria van Magdalena. Daarop gaan de vrouwen naar de discipelen, die hen niet geloven. Toch gaan ze wel bij het graf kijken, Johannes en Petrus voorop. Diezelfde dag verschijnt Jezus aan twee volgelingen die onderweg zijn naar Emmaüs. Nadat Hij Zich aan hen geopenbaard heeft (bij het breken van het brood) haastten ze zich terug naar Jeruzalem om het de discipelen te vertellen. Terwijl ze hun verhaal aan het doen zijn, verschijnt Jezus in hun midden. Hij belooft hierbij de Heilige Geest te zenden en geeft ze de opdracht: "Zoals de Vader Mij heeft uitgezonden, zo zend Ik jullie uit."

De reden dat de kruisiging op de vrijdag voor het Pesach (joods paasfeest) wordt herdacht, is dat de Bijbel de gebeurtenis plaatst in de context van de voorbereidingen voor dat feest, en ook dat de kruisiging kort voor de sabbat (zaterdag, de eerste dag van het feest) plaatsvond. De indicatie wordt gegeven dat Jezus na zijn dood snel begraven moest worden, voor het donker werd en de sabbat zou beginnen. Het Pesach is echter een van de grote joodse sabbatten en kan ieder jaar op een andere dag van de week vallen. Dit zou ook een verklaring kunnen zijn voor het gegeven dat er tussen de (goede) vrijdag en de opstanding voor de zondagochtend slechts anderhalve dag zitten, in plaats van de voorspelde "drie dagen en drie nachten". Pesach zou in het jaar van Jezus' kruisiging zijn gevallen op de donderdag, drie dagen voor de opstanding op de eerste dag van de week.

In de loop der jaren zijn veel non-religieuze culturele elementen toegevoegd aan het feest waardoor het een belangrijk seculier feest is geworden. Pasen duurt twee dagen en wordt gevierd op een zondag en maandag. Beide dagen worden wel afzonderlijk Eerste en Tweede Paasdag of Paaszondag en Paasmaandag genoemd.
Over de precieze oorsprong en viering is men het niet volledig eens. Er bestaan verschillende lentefeesten uit diverse culturen die sterk op elkaar lijken en waaraan ook het christendom symbolen heeft ontleend. Daarom stellen sommigen dat Pasen eigenlijk een vrij recente feestdag is waarin al dan niet bewust oude symbolieken van de lentefeesten zijn opgenomen.


Zo'n lentefeest is in veel culturen en religies vaak ook ter ere van een godin van het leven en de vruchtbaarheid, die de natuur heeft doen ontwaken en vruchtbaar heeft gemaakt. Voor Noord-Europa menen sommigen dat het de godin Ostara betreft. Het is twijfelachtig of deze godin ooit bestaan heeft.

 

Zowel de naam Ostara (Oudengels: Eostre) als de Duitse en Engelse benaming voor pasen, "Ostern" en "Easter"', zijn te herleiden tot het Oergermaanse woord voor het oosten.
Een ander gebruik zijn de paasvuren. De ontstaansperiode hiervan is onbekend. De bedoeling van de vuren is het verjagen van de demonen van de winter. In het oosten van Nederland en het aangrenzende westen van Duitsland, het woongebied van de Saksen, is dit gebruik nog altijd een levendig onderdeel van Pasen.


De reden waarom Pasen ieder jaar op een andere dag gevierd wordt, is omdat Pasen gevierd wordt op de eerste zondag na de eerste volle maan in de Lente. En dat kan ieder jaar op een andere zondag vallen. 

 

De paashaas en paaseieren illustreren volgens sommige theorieën hoe voorchristelijke elementen opduiken in de christelijke riten. Zo worden paaseieren opgehangen in de bomen, hetgeen een overblijfsel is van de heilige-boom cultus uit de Germaanse traditie. Deze symbolen ziet men ook in andere lentefeesten zoals Beltane en feesten van regeneratie die aanmerkelijk ouder zijn dan de christelijke versie, maar waar deze laatste wel op steunt. Zo is er ook de oude symboliek van de mythe van Adonis, de jaarlijks stervende en herrijzende god, of zoon-gemaal van de moedergodin.

Ik ben Katholiek opgevoed, en het is allemaal blijven  hangen, toch heb ik even de volledige uitleg opgezocht en neergezet voor het geval ik me toch hier en daar zou vergissen. Ik ga namelijk al jaren niet  meer naar de kerk. Gewoon omdat ik vind dat ik geloven thuis ook kan, en het Katholicisme mij niet meer aanspreekt. De vorm en de manier waarop, in ieder geval. Ik loop nog regelmatig een kerk binnen en daar vind ik wel rust en ik vind het mooi, de pracht en praal, de beelden en het glas in lood en alles wat er omheen hangt. Maar het instituut Katholiek hoeft van mij niet meer. De Paus ook niet. Een pastoor die verteld wat ik moet doen en laten terwijl hij zelf iets heel anders doet ook al niet. Daarom doe ik het liever zelf, thuis op mijn eigen manier, geloven. En deze dagen zeggen mij toch nog wel veel, moet ik zeggen. Of je het nu gelooft of niet, het is een aangrijpend iets. 

Fijne Paasdagen, hoe je het ook viert.

Bron: Wikipedia

© KH