Wednesday 16 January 2013

Onderwijs Finland, iets voor Nederland


                                                                               


Gisteren had mijn Jongste zoon zijn 2e intake gesprek voor het mbo. Het 1e intake gesprek was niet zo goed gegaan. De man die de intake afnam had de achternaam van zoon gezien, die uniek is, en vergeleek zoon met zijn broer die daar ooit 1 jaar compleet verknald heeft. Hij zou hem niet aangenomen hebben. Ik ben ervan overtuigd dat de ene broer de ander niet is en zoals het in mijn karakter ligt, ging op mijn achterste benen staan. Meteen na het telefoontje van de mentor dat het niet goed zat, in gesprek met haar gegaan. Dit kon niet. Zou mijn Jongste in een andere woonplaats veel verder weg, voor kok moeten gaan leren alleen omdat 1 man vond dat hij wel zijn broer achterna zou gaan? Gelukkig was de man van gisteren het met mij eens. De ene broer is de andere niet, zo vond hij ook. Jongste had zijn beste beentje voor gezet, ging wat beter en enthousiaster reageren en de man zou hem een positief advies geven. Gelukkig! 

Omdat wij lang moesten wachten voor de intake zou plaatsvinden, het was nogal een weer ook gisteren, zat ik wat te bladeren in wat tijdschriften die er lagen. In 1 van hen stond een artikel over het Finse onderwijssysteem. Daarin stond dat die vele malen beter was dan die in Nederland. Het LAKS zou zelfs graag willen dat het systeem hier in Nederland ook ingevoerd zou gaan worden. 
Leerlingen in Finland gaan pas op hun zevende naar school en tot en met hun zestiende gaan ze naar het basisonderwijs. Voor kinderen die jonger zijn, zijn er vormen van kinderopvang, maar die zijn vooral gericht op spelen en niet op cognitieve ontwikkeling. Het idee daarachter is dat het voor een harmonische ontwikkeling van een kind belangrijk is dat er niet te jong een beroep op het intellect moet worden gedaan. Er wordt veel tijd besteed aan basisvakken als taal en rekenen, maar dat gaat niet ten koste van vakken als handvaardigheid, kunst, muziek en sport. Leerlingen werken vaak in kleine groepjes en de leraar stemt de opdrachten af op de individuele mogelijkheden van de kinderen. 

Daarna kunnen ze kiezen voor beroepsonderwijs of wetenschappelijk onderwijs. Hoewel kinderen vanaf hun zevende pas leerplichtig zijn, gaan veel kinderen wel al een jaar eerder naar een voorbereidende klas. Ze krijgen ook tot en met de zesde klas les van één en dezelfde klassenleraar! 

Daarna verzorgen verschillende leraren de vakken. Leraren doceren dan één of twee vakken. De basisschool bestaat uit negen klassen, met aansluitend een vrijwillige tiende klas. Aan het eind van de negende klas moeten de leerlingen een examen doen op basis waarvan wordt bepaald of ze naar het voortgezet onderwijs gaan of naar de tiende klas. Door dit systeem krijgen alle leerlingen tot hun zestiende
hetzelfde onderwijs. 

De Finse scholen zijn over het algemeen klein. Een klas bestaat doorgaans uit ongeveer 20 kinderen. Alle kinderen ontvangen gratis onderwijs, gratis maaltijden, gratis gezondheidszorg en gratis transport en gratis onderwijsmaterialen. Iedereen heeft dus dezelfde mogelijkheden om goed onderwijs te ontvangen. Docenten kunnen zich zo concentreren op onderwijzen en leren. De kwaliteit van het onderwijs is op alle scholen ongeveer hetzelfde en er is geen competitie tussen scholen. 
Tot en met hun 15e levensjaar doen leerlingen geen gestandaardiseerde toetsen en examens. Leerlingen kunnen daardoor leren in een angstvrije omgeving waarin creativiteit en eigen initiatief worden aangemoedigd. Leraren ontwikkelen hun zelf opdrachten en voor de leerlingen. Ze geven geen cijfers, maar beschrijvende feedback. De Finnen vinden het niet reëel om alle kinderen dezelfde testen te laten doen omdat zij allemaal verschillende kwaliteiten hebben.


Leerlingen blijven van hun zevende tot en met hun zestiende bij elkaar in de klas. Ze hoeven dus niet op 11 of 12-jarige leeftijd al te kiezen voor een school voor voortgezet onderwijs. Dat is mogelijk omdat de leerkracht de opdrachten afstemt op de individuele leerlingen, die meestal in kleine groepjes werken. Als een leerling op zestienjarige leeftijd het verplichte onderwijs heeft doorlopen, kan hij/zij kiezen tussen het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (gevolgd door de universiteit) of voor het hoger beroepsonderwijs. Hoewel degenen die een diploma van een beroepsopleiding hebben behaald het recht hebben om academisch onderwijs te gaan volgen, wordt dit slechts door weinigen gedaan.

Finse docenten geven per dag maar drie of vier lessen van 45 minuten. Dat is aanzienlijk minder dan in bijvoorbeeld Nederland en de Verenigde Staten. Het idee daarachter is dat leraren tijd en energie moeten hebben om op eigen initiatief op een creatieve wijze lessen te ontwikkelen die inhoudelijk een hoog niveau kennen en goed aansluiten op het leren van de leerlingen. Finse leerlingen hebben meer vakantie en langere pauzes (75 minuten per dag) dan leerlingen in de meeste andere landen. Het paradoxale is dat “minder” hier blijkbaar “meer” is omdat de prestaties hoger liggen.

De docenten zijn allemaal hoog opgeleid en krijgen een grote vrijheid om hun onderwijs zelf vorm te geven. Doordat ze de tijd en de mogelijkheid hebben om zelf scheppend werkzaam te zijn, zijn de meeste leraren gelukkig en enthousiast. Uiteraard komt dat ten goede aan de leerprestaties van de leerlingen.Het leraarschap staat in Finland in hoog aanzien. Wie als docent wil worden aangesteld, moet een universitaire opleiding hebben voltooid. Voor die opleiding bestaat een grote belangstelling. Van de circa zesduizend gegadigden kan slechte twaalf procent worden geplaatst. Alleen de toppers kunnen leraar worden. De salariëring is goed en ongeveer gelijk aan andere functies van vergelijkbare zwaarte in de publieke sector. In de hogere klassen is naast een algemene pedagogische master-degree ook een vakinhoudelijke master-degree noodzakelijk. Afgestudeerden van de lerarenopleidingen hebben een goede positie op de arbeidsmarkt: zij zijn ook gewild in het bedrijfsleven.

   
Nederlandse onderwijssysteem

  
   Finse onderwijssysteem


Er valt nog heel wat in te halen en eer te behalen in ons land, als je bovenstaande allemaal leest. Mijn kinderen hebben over het algemeen op 1 of 2 juffen na, ongemotiveerde leerkrachten op de basisschool gehad, die zodra het te moeilijk werd hun handen van hen aftrokken. Ze moeten veel te vroeg een beroep kiezen waardoor ze later veel vaker tussendoor van opleiding switchen. De begeleiding op havo of vmbo-t is te weinig aanwezig. Op een speciale vmbo zo heb ik gemerkt zit men er meer bovenop. Nu bij Jongste merk ik dat er meer aandacht is, ook kleinere klassen. 

Omdat in ons land alles maar dan ook echt alles prestatiegericht is, en dat begint al in de kleuterklas, loopt het vaak spaak. Ik merk dat bij mijn kinderen en heb dat feitelijk al bij mijzelf op die leeftijd ook gemerkt. Als er niks veranderd, lopen veel kinderen tussen het wal en het schip. En dat is nu net niet wat wij, als maatschappij, gebruiken kunnen. Nu is het tijd voor verandering, juist nu! 

© KH




2 comments:

Daan said...

wel een svan de Vrije Scool gehoord?
is een heel nieuw soort, vernieuwend soort onderw...
oh wacht, het bestaat al bijna honderd jaar...

http://nl.wikipedia.org/wiki/Vrijeschoolonderwijs

Kati said...

En die Vrije School van jou is een heel ander systeem dan het Finse Onderwijssysteem. Kritiek is prima, Daan, maar sarcasme is hier niet op zijn plaats. Appels en peren.